શિવ નાદર યુનિવર્સિટીનાં પ્રોફેસર વિકાસ કુમાર અને તેમનાં વિદ્યાર્થી સાર્થક મિત્તલે યુવી સંચાલિત શૂ રેક બનાવ્યું હતું. બે વર્ષ પછી, આ પ્રોજેક્ટે તેને આઈજી નોબેલ પુરસ્કારો જીત્યાં છે. તે સંશોધનને આપવામાં આવેલું એક અનોખું વૈશ્વિક સન્માન છે જે “પહેલાં લોકોને હસાવે છે, અને પછી તેમને વિચારવા માટે મજબૂર કરે છે”. જોકે, માર્ચમાં જ્યારે વિકાસ કુમારને પહેલીવાર આઈજી નોબેલ વિજેતાઓનો ઇમેઇલ મળ્યો ત્યારે તેમને લાગ્યું કે તે મજાક છે.
આ વર્ષનાં વિજેતાઓમાં સંશોધકોનો સમાવેશ થાય છે જેમણે શોધી કાઢ્યું છે કે ગાયને ઝેબ્રા જેવા રંગ કરવાથી ફ્લાય કરડવાથી ઘટાડો થાય છે કે નહીં. જાપાનની એક ટીમે શોધી કાઢ્યું કે આવું થાય છે. વધુમાં, વૈજ્ઞાનિકોના બીજા જૂથે શોધી કાઢ્યું છે કે દારૂ પીવાથી વ્યક્તિ વિદેશી ભાષા બોલવામાં વધુ સારો બને છે.
કુમાર સમજાવે છે કે તેમનો શૂ રેક પ્રોજેક્ટ યુનિવર્સિટીનાં અભ્યાસક્રમ દરમિયાન શરૂ થયો હતો, જ્યાં વિદ્યાર્થીઓ વાસ્તવિક દુનિયાની સમસ્યાઓ હલ કરે છે. વિદ્યાર્થીઓ વચ્ચેનાં એક સર્વેક્ષણમાં બહાર આવ્યું છે કે દુર્ગંધ એ એક મુખ્ય કારણ છે કે તેઓએ છાત્રાલયના ઓરડાઓની બહાર પગરખાં છોડી દે છે.
કુમારે કહ્યું કે “અમે સંભવિત ઉકેલોની શોધ કરી. અમે પગરખાંની ગંધ માટે જવાબદાર બેક્ટેરિયાની ઓળખ કરી અને ગંધ દૂર કરવા અથવા ઘટાડવા માટે યુવી સારવારનો ઉપયોગ કર્યો. સાર્થકના હોસ્ટેલના મિત્રોનાં દુર્ગંધવાળા પગરખાંની મદદથી આ વિચારનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું, એક પ્રોટોટાઇપ બનાવવામાં આવ્યો હતો અને એક પેપર પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું હતું. આનાથી તેમને તેઓ બનાવેલાં ઉત્પાદનોનું વ્યાપારીકરણ કરવાની રીતો વિશે વિચારવાની ફરજ પડી છે.
આઈજી નોબેલ પુરસ્કારો શું છે? :-
આઇજી નોબેલની શરૂઆત 1991માં કરવામાં આવી હતી. આ એવોર્ડ સાયન્સ હ્યુમર મેગેઝિન એનલ્સ ઓફ ઇમ્પોસિબલ રિસર્ચ દ્વારા આપવામાં આવ્યો હતો. આ એવોર્ડનો હેતુ આવા સંશોધન કાર્યને પુરસ્કાર આપવાનો છે, જે ભલે વિચિત્ર લાગે પરંતુ મનોવિજ્ઞાન, જીવવિજ્ઞાન જેવાં ઘણાં વિષયો સાથે જોડાયેલા મુદ્દાઓને પ્રકાશિત કરે છે.
ભારતનાં 22મા આઈજી નોબેલ :-
આ પહેલાં પણ ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોને નાકમાં આંગળી નાખવાની આદતથી લઈને હાથીના સરફેસ એરિયા દૂર કરવા સુધીનાં સંશોધન માટે એવોર્ડ મળી ચૂક્યાં છે. ભારત માટે આ 22મો નોબેલ છે. આ એવોર્ડને સિરિયસ નોબેલ પુરસ્કારનું મનોરંજક સંસ્કરણ માનવામાં આવે છે. તેનો હેતુ પહેલાં તમને હસાવવાનો અને પછી તમને વિચારવા માટે મજબૂર કરવાનો છે.
