દેશમાં વીજળી બિલ ભરવાની વ્યવસ્થા હવે ખતમ થઈ જશે. અત્યાર સુધીમાં 18 રાજ્યો આ અંગે સહમત થયાં છે. તે કેટલીક જગ્યાએ સ્માર્ટ મીટરની મદદથી શરૂ કરવામાં આવ્યું છે અને અન્યમાં વ્યવહારિક રીતે આંશિક રીતે, પરંતુ હવે તબક્કાવાર રીતે, આ રાજ્યોમાં બિલ સંપૂર્ણપણે ડિજિટાઇઝેશન કરવામાં આવશે. આ ઓટીપી જનરેટેડ બિલ હશે, જે ગ્રાહક કોઈપણ સમયે જોઈ શકશે. બિલ જોવાની અને તેને સમયસર જમા કરાવવાની જવાબદારી ગ્રાહકની રહેશે.
સૂત્રોનાં જણાવ્યાં અનુસાર, કેન્દ્રીય એજન્સી નેશનલ ઈ-ગવર્નન્સ સર્વિસીસ રાજ્યોના મેન્યુઅલ વીજળી બિલને દૂર કરવા અને ડિજિટલ બિલ બનાવવા માટે કામ કરી રહી છે. વીજળીનું બિલ તેનાં ડિજિટલ સ્પેસ નેટવર્ક પર ડિજિટલ ફોર્મેટમાં રાખવામાં આવશે. રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ, મિઝોરમ, આસામ અને કર્ણાટક નવી સિસ્ટમ માટે સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર છે. ઝારખંડે ગયા અઠવાડિયે આ માટે નોડલ અધિકારીની નિમણૂક કરી છે. જોકે, ગુજરાત અને ઉત્તર પ્રદેશ હજુ આ માટે તૈયાર નથી.
ઉલ્લેખનીય છે કે દેશભરમાં વીજળીનાં બિલને સરળ બનાવવાની માંગ ઘણી વખત ઉઠી છે. હાલમાં, એફસીએ સહિતનાં વિવિધ ડ્યુટી, ટેક્સ અને અન્ય બોજો વસૂલીને બિલની ગણતરી કરવામાં આવે છે. આ કારણે બિલને સમજવું સરળ નથી. આ અંગે રાહત પણ આપી શકાય છે.
આ અભ્યાસ સંકલિત ડેટાથી કરવામાં આવશે :-
વીજળીના બિલનો સંકલિત ડેટા પણ અભ્યાસનો આધાર બનશે. આ ઉપરાંત એકીકૃત ડેટા ફરિયાદોના નિરાકરણ માટે પણ સરળ બનશે. આમાં દરેક બિલની ફરિયાદ અલગ હોય છે, પરંતુ તેની પેટર્ન અને ખામીઓ સમજવામાં સરળતા રહેશે.
ઘણી જગ્યાએ મોબાઇલ એપ્સ પર બિલ ઉપલબ્ધ :-
હાલમાં, રાજસ્થાન સહિત કેટલાક રાજ્યોમાં સ્માર્ટ મીટર લગાવવામાં આવ્યાં છે, જ્યાં વીજળી બિલ આપવાને બદલે મોબાઇલ એપ્લિકેશનથી જોવાની સુવિધા આપવામાં આવી છે. ખાસ વાત એ છે કે નવી સિસ્ટમમાં સ્માર્ટ મીટર એપ સાથેનું બિલ પણ કોમન પ્લેટફોર્મ પર રાખવામાં આવશે.
મધ્યપ્રદેશ સહિત કેટલાક રાજ્યોના પસંદગીના વિસ્તારોમાં વીજળીના બિલ લગભગ બંધ થઈ ગયા છે. સેન્ટ્રલ ઇલેક્ટ્રિસિટી એક્ટ 2020 ના સુધારા હેઠળ વીજળી બિલની મેન્યુઅલ ડિલિવરી ફરજિયાત નથી.
કામ કેવી રીતે થશે દસ્તાવેજના રૂપમાં ડિજિટલ લિંક શેર થશે :-
નવી સિસ્ટમમાં વીજળીનું બિલ ડિજિટલ ફોર્મેટમાં હશે. ગ્રાહક ઓટીપી જનરેટ કરી શકશે અને તેને કોઈપણ સમયે જોઈ શકશે. બિલ જનરેટ થયા પછી, ગ્રાહકે તેને ચોક્કસ સમયગાળામાં જમા કરાવવું પડશે.
તે બિલ સ્ટોરની જેમ રિયલ ટાઇમમાં લાઇવ હશે, જે તેને વેરિફિકેશન સિસ્ટમમાં સંપૂર્ણ રીતે ઉપયોગમાં લેવાશે. એટલે કે જ્યાં એડ્રેસ પ્રૂફ અથવા અન્ય દસ્તાવેજોના રૂપમાં વીજળીનું બિલ આપવાનું છે, ત્યાં તમે ડિજિટલ બિલની ફિક્સ્ડ શેરિંગ લિંક પણ આપી શકશો. આનાથી વીજળી બિલ ચકાસણી અને સરનામાના પુરાવા દસ્તાવેજોના ઉપયોગને મેન્યુઅલથી ડિજિટલ ફોર્મેટમાં પણ બદલી નાખવામાં આવશે. તેની કાયદેસર પ્રમાણિકતા પણ આપવામાં આવશે.
પરંતુ આ પ્રશ્નો પણ છે
1) ગ્રામીણ અંતરિયાળ વિસ્તારોમાં જ્યાં નેટવર્ક નથી ત્યાં શું થશે ?
જવાબ : ડિજિટલ ફોર્મેટમાં, વીજળીનું બિલ સામાન્ય નેટવર્ક પર હશે. જો ક્યાંક નેટવર્કની સમસ્યા હોય તો આવી જગ્યાઓ પર હાલમાં જે સિસ્ટમ છે તે ચાલું રહેશે. ભવિષ્યમાં તેનો ઉકેલ આવશે.
2) જો કોઈને બિલ જોઈતું હોય તો મેન્યુઅલ બિલ કેવી રીતે લેવું ?
જવાબ : ડિજિટલ ફોર્મેટ પ્રિન્ટ કરી શકાય છે. કોમન નેટવર્ક પર વેરિફિકેશન કરવામાં આવશે.
3).આ સિસ્ટમ ક્યાં સુધી ચાલશે, તેનો ફાયદો શું છે ?
જવાબ : તેનો અમલ જુદા જુદા તબક્કામાં કરવામાં આવશે. તેમાં ઘણો સમય લાગશે. આનો મોટો ફાયદો પેપરલેસ વર્કિંગ અને ઓનલાઇન વેરિફિકેશન હશે. આનાથી માનવશક્તિની અછતની સમસ્યાનો ઉકેલ આવશે.
